අපගේ නව ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවට පරිසරය, වනාන්තර, ගංගා, ජලය සහ පිරිසිදු වාතය යන කරුණු මූලික අයිතිවාසිකම් ලෙස ඇතුල් විය යුතු බව තමන් යෝජනා කර ඇතැයි විදේශ අමාත්‍ය දිනේෂ් ගුණවර්ධන මහතා සදහන් කෙළේය ඉකුත් 23 වනදා කොළඹ සිනමන් ග්‍රැන්ඩ් හෝටලයේ පැවැති ශ්‍රී ලංකාවේ කෘෂිකාර්මික, වන විද්‍යා හා ජෛව විවිධත්ව අංශවල දේශගුණික විපර්යාස, ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව සහ සාධාරණ ප්‍රතිසාධනය පිළිබඳ පාර්ශ්වකරුවන්ගේ සංවාදයට එක්වෙමින් අමාත්‍යවරයා මේ බව සදහන් කෙළේය. නව අනාගතයක් සඳහා එවැනි වැදගත් ක්ෂේත්‍රයන් වෙනුවෙන් අප සැම එක්වච කටයුතු කරනු ඇතැයි තමන් අපේක්ෂා කරන බවද අමාත්‍යවරයා මෙහිදී සදහන් කෙළේය.එහි දී ඇමතිවරයා මෙසේද කීවේය.
මෙම වැදගත් උත්සවය ඇමතීම සඳහා මට ආරාධනා කිරීම පිළිබඳව SLYCAN Trust සහ අනෙකුත් පාර්ශ්වකරුවන්ට මා ස්තූතිවන්ත වන අතර, අද මෙම සංවාදයට සහභාගී වන සහ සහාය දක්වන නියෝජිතායතනවලට, විශේෂයෙන් ජර්මානු ෆෙඩරල් අමාත්‍යාංශයට සහ අනෙකුත් ආයතනවලට අපි ස්තූතිවන්ත වෙමු.
දේශගුණික විපර්යාස, මානව වර්ගයාගේ ගෝලීය පැවැත්ම සඳහා පවතින විශාලතම තර්ජනය බවට පත්ව තිබේ. දේශීය, ජාතික හා ගෝලීය මට්ටමින් දේශගුණික තත්වයන්ට ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව ගොඩනැගීම සඳහා සාමූහික ක්‍රියාමාර්ග ගැනීම වැදගත් වේ.
පවත්නා යාන්ත්‍රණයන් හරහා දේශීය හා ජාතික මට්ටමින් දේශගුණික විපර්යාසයන්ට විසඳුම් සෙවීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාව අවධානය යොමු කර ඇති අතර, දේශගුණික විපර්යාසයන් සම්බන්ධයෙන් විවිධ ක්‍රියාමාර්ග තුළින් ජාත්‍යන්තර සහය ලැබීමට පටන් ගත් දා සිට, ගෝලීය ක්‍රියාකාරිත්වය සඳහා අපගේ නිරතවීම සහ කැපවීම දිගටම කරගෙන යන්නෙමු.
ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්ව අවධියේ සිට, ඔවුන්ගේ ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්වයන්හි දී අලාභ හා හානිය පිළිබඳව අවධානය යොමු කළ රටවල් අතර ශ්‍රී ලංකාව ද සිටින අතර,අවදානම් හුවමාරු යාන්ත්‍රණයන් හරහා දේශගුණික අවදානම් සහ අවදානම් කළමනාකරණය පිළිබඳව කටයුතු කිරීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කිරීම මෙන්ම, එක්සත් ජාතීන්ගේ දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ රාමු සම්මුතිය (UNFCCC) යටතේ වෝර්සෝ ජාත්‍යන්තර යාන්ත්‍රණයේ ක්ෂේත්‍රවලට අදාළ කටයුතුවලටපහසුකම් සැලසීම සඳහා ජාතික යාන්ත්‍රණයක් සැකසීම ද සිදු කරයි.
වැදගත් කරුණු දෙකක් හේතුවෙන්, වසර දහස් ගණනක් තිස්සේ අපේ දූපත් ජාතිය ලොව පුරා ප්‍රසිද්ධව සිටී. ඒ ථෙරවාද බෞද්ධ ධර්මයේ දායකයා ලෙස සහ “වැවයි දාගැබයි කෙතයි” ලෙස හැඳින්වෙනවිශ්මය ජනක ජල ශිෂ්ඨාචාරය හේතුවෙනි. බෞද්ධ දාගැබ්, වැව්, කෙත්වතු, අපගේ පුරාණ ඉතිහාසය තුළ දී ඉදිකරන ලද 40,000 කට අධික මහා වැව්, අපව දිගින් දිගටම බේරා ගනී.
1993 දී දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ එක්සත් ජාතීන්ගේ රාමු සම්මුතිය සහ 2016 දී පැරිස් ගිවිසුම අපරානුමත කළ දා සිට, රටක් වශයෙන් අපි ප්‍රධාන ක්ෂේත්‍ර කෙරෙහි අවධානය යොමු කරමින් දේශගුණික විපර්යාසයන්ගේ බලපෑම් සඳහා විසඳුම් ලබා දීමට කැපවී සිටිමු. දේශගුණික විපර්යාසයන්ගේ අහිතකර බලපෑම් අවම කිරීම සඳහා වන ගෝලීය ප්‍රයත්නයන් සඳහා ජාත්‍යන්තර ප්‍රජාව සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කරන අතරම, ජාතික මට්ටමින් දේශගුණික ප්‍රතිරෝධීතාව ගොඩනැගීම සහතික කිරීම සඳහා අපි දායක වී සිටිම
දේශගුණික ක්‍රියාකාරකම් සඳහා වැඩ කිරීමේදී, තිරසාර සංවර්ධනයක් ළඟා කර ගැනීමත්, සියල්ල ඇතුළත් සහ සහභාගීත්ව ක්‍රියාවලීන් තුළින් ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව ගොඩනඟා ගැනීමත්, පාර්ශවකරුවන් විසින් තීරණ ගැනීමේ ක්‍රියාවලීන් ඒකාබද්ධ කිරීම සහ දේශගුණික ක්‍රියාකාරකම් ක්‍රියාත්මක කිරීමත් අපට වැදගත් වේ.
අතිගරු ජනාධිපති ගෝඨාභය රාජපක්ෂ මැතිතුමාගේ “සෞභාග්‍යයේ දැක්ම” ජාතික ප්‍රතිපත්ති රාමුව“තිරසාර සංවර්ධනය සඳහා 2030 න්‍යාය පත්‍රයට” ඉහළම ප්‍රමුඛතාවය ලබා දෙයි. නව ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්ව ක්‍රියාවලියේ දී, දේශගුණික ක්‍රියාමාර්ග ශ්‍රී ලංකාවේ ආර්ථිකයේ දියුණුවට සහ “සෞභාග්‍යයේ දැක්ම” ජාතික සංවර්ධන දැක්ම සඳහා දායක වන්නේ කෙසේද යන්න සහ කොවිඩ්-19 හි බලපෑම පිළිබඳව කටයුතු කිරීමේ දී සහ හරිත හා දේශගුණික හිතකාමී ජීවනෝපායන්, නිපුණතා සංවර්ධනය සහ තරුණ සවිබල ගැන්වීම තුළින් රැකියා අවස්ථා ඉහළ නැංවීම සහතික කිරීම පිළිබඳව අපි අවධානය යොමු කරමු. අපගේ සංශෝධිත ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්ව සමූහය, 2016 දී එක්සත් ජාතීන්ගේ දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ රාමු සම්මුතිය වෙත ඉදිරිපත් කරන ලද ජාතික වශයෙන් තීරණය කරන ලද දායකත්ව යාවත්කාලීන කිරීම සහ ශක්තිමත් කිරීම සහ අපගේ ජාතික සංවර්ධන අරමුණු අවදානමට ලක් නොකරමින්, අවසානයේ දී ශුද්ධ කාබන් ශුන්‍ය රටක් බවට පත්වීම කෙරෙහි අවධානය යොමු කර ඇත.
අද පැවති අංගය දේශගුණික නීතිය සහ ප්‍රතිපත්ති, දේශගුණික ක්‍රියාමාර්ග සහ ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව කෙරෙහි අවධානය යොමු කරයි. හුදෙක් ප්‍රකෘතිමත් වීම ’යනු විවිධ ක්‍රියාකාරීන්ගේ ප්‍රයත්න පොදු අරමුණක් සඳහා ඒකාබද්ධ කළ හැකි ආකාරය පිළිබඳ උදාහරණයකි. කොවිඩ්-19 හි බලපෑම සම්බන්ධයෙන් සාධාරණ ප්‍රකෘතිමත් වීමක් කරා ගමන් කිරීමටත් තිරසාර සංවර්ධනයක් අත්කර ගැනීමටත් මෙය අපට උපකාරී වනු ඇත.
ශ්‍රී ලංකාවට ගංගා 100 කට අධික සංඛ්‍යාවක් දායාද වී ඇත. අපගේ ඓතිහාසික සාහිත්‍යයෙහි සහ පසුකාලීන ශ්‍රී ලංකාවේ කවීන් ගැන සඳහන් කිරීමට කැමැත්තෙමි. අපගේ මෑත කාලීන කවියෙකු වූ දිවංගත පී.බී. අල්විස් පෙරේරා මහතාගේ නිර්මාණ සහ දිවංගත සී.ටී. ප්‍රනාන්දු මහතා විසින් ගයන ලද අපේ රටේ ජනප්‍රිය ගීතයක් වන “මහවැලි කැලණි කළු වලවේ ගංගා” මඟින් ද ඒ පිළිබඳව ඉස්මතු කළේය.
අග්‍රාමාත්‍ය මහින්ද රාජපක්ෂ මහතා මන්නාරම් දිස්ත්‍රික්කයේ මෙගාවොට් 100 ක ධාරිතාවයකින් යුත් ශ්‍රී ලංකාවේ විශාලතම සුළං ගොවිපොළ විවෘත කළ බව සඳහන් කිරීම සතුටට කරුණකි. රටේ පුනර්ජනනීය බලශක්ති සම්මිශ්‍රණය සාක්ෂාත් කර ගැනීම සඳහා වන රජයේ දැක්මට අනුව මෙය සිදු කරන ලදී. 2030වන විට සමස්ත බලශක්ති කළඹ සඳහා 40% කට වැඩි පුනර්ජනනීය බලශක්තියක් ලබා ගත හැකි වන අතර, අපේක්ෂිත 80% බලශක්ති මිශ්‍රණය ජල විදුලි හා පුනර්ජනනීය බලශක්ති ප්‍රභවයන්ගෙන් ලබා ගනු ලැබේ.
ලෝකයේ කඩොලාන ආරක්ෂා කිරීමේ හා ප්‍රතිසංස්කරණය කිරීම පිළිබඳ පුරෝගාමියෙකු ලෙස ශ්‍රී ලංකාව සැලකේ. කඩොලාන පරිසර පද්ධති සහ ජීවනෝපායන් පිළිබඳ පොදුරාජ්‍ය මණ්ඩලීය නිල් ප්‍රඥප්ති ක්‍රියාකාරී කණ්ඩායමේ අපගේ නායකත්ව භූමිකාව සහ කඩොලාන සංරක්ෂණය හා තිරසාර භාවිතය පිළිබඳ ජාතික ප්‍රතිපත්තියක් 2020 සැප්තැම්බර් මාසයේ දී දියත් කිරීම මෙන්ම, මේ වන විට අවසන් වෙමින් පවතින කඩොලාන සංරක්ෂණය හා තිරසාර ලෙස තහවුරු කිරීම සඳහා ක්‍රියාකාරී සැලැස්ම සකස් කිරීම සඳහා පාර්ශ්වකරුවන් සමඟ පුළුල් උපදේශන පැවැත්වීම මඟින් මෙය පැහැදිලි වේ. දේශගුණික විපර්යාසයන්ගේ බලපෑම් ඵලදායී ලෙස අවම කිරීම සඳහා වූ අපගේ කැපවීම සඳහා මේ සියල්ල සාක්ෂි දරයි.
තිරසාර නයිට්‍රජන් කළමනාකරණය දකුණු ආසියානු න්‍යාය පත්‍රයට ගෙන ඒම සඳහා අපේ රට දැනට ජාත්‍යන්තර හා කලාපීය ආයතන සමඟ කටයුතු කරමින් සිටී. එය 2030 වන විට නයිට්‍රජන් අපද්‍රව්‍ය අඩකින් අඩු කිරීමේ අභිලාෂය ඇතිව තිරසාර නයිට්‍රජන් කළමනාකරණය පිළිබඳ කොළඹ ප්‍රකාශය ක්‍රියාත්මක කිරීමට අනුකූල වන අතර, එමඟින් දේශගුණික විපර්යාසයන්ගේ බලපෑම් අවම කිරීම සඳහා ඵලදායී ලෙසපියවර ගැනීම ඇතුළුව විවිධ ප්‍රතිලාභ ලැබෙනු ඇත.
අපගේ දේශගුණය විපර්යාසයන්ට භාජනය වීම සහ ග්‍රහලෝකය උණුසුම් වීම හේතුවෙන් ප්ලාස්ටික් වැඩිවශයෙන් මීතේන් හා එතිලීන් බවට වෙන් වී, දේශගුණික විපර්යාසයන්ගේ වේගය ඉහළ නංවමින් චක්‍රය ඉදිරියට ගෙන යයි. එවැනි බලපෑම් අවම කිරීම සඳහා පරිසර හිතකාමී විකල්ප හඳුන්වා දීමට කටයුතු කරන අතරම අනෙකුත් කරුණු අතර, තනි භාවිත ප්ලාස්ටික් ද්‍රව්‍ය ගණනාවක් තහනම් කිරීම සඳහා ශ්‍රී ලංකාව 2021 මාර්තු 31 වන දින ව්‍යවස්ථාදායක පියවර ගත්තේය. ඔබට මතක ඇති පරිදි පරිසර අමාත්‍යවරයා ලෙස 2001 දී ශ්‍රී ලංකාවේ පැවති ඕසෝන් සමුළුවේ මාමුලසුන දැරූ එම ජාත්‍යන්තර සමුළුවේ දී කොළඹ ප්‍රකාශය ඒකමතිකව සම්මත වූ අතර, එය මහින්ද රාජපක්ෂ මැතිතුමාගේ ජනාධිපති ධුර කාලය තුළ දී ප්‍රකාශයට පත් කරන ලද වැසි ජල ප්‍රතිපත්ති රාමුව දඇතුළුව, ප්‍රධාන වශයෙන් ඒ සඳහා කැපවූ දැනුමැත්තන් විසින් ලබා දුන් දායකත්වය මත අප විසින් අනුගමනය කරන ලද දේශගුණික ක්‍රියාමාර්ගයන් පිළිබඳ පෙර නිමිත්තක් විය.
“තිරසාර නයිට්‍රජන් කළමනාකරණය ප්‍රවර්ධනය කිරීම සඳහා, දේශගුණය සහ හරිත ප්‍රකෘතිය සඳහා නයිට්‍රජන්” යන Pre-COP26 අතථ්‍ය අංගය සඳහා ශ්‍රී ලංකාව ලබන සතියේ දී හවුල් සත්කාරකත්වය දරනු ඇත.
ඔරොත්තු දීමේ හැකියාව සහ දේශගුණික විපර්යාසයන්ගේ අහිතකර බලපෑම් පිළිබඳව කටයුතු කිරීම සහ හරිතාගාර වායු විමෝචනය අවම කිරීමේ මුලපිරීම සඳහා, ශ්‍රී ලංකාව වැනි සංවර්ධනය වෙමින් පවතින ආර්ථිකයන් සඳහා එක්සත් ජාතීන්ගේ දේශගුණික විපර්යාස පිළිබඳ රාමු සම්මුතිය යටතේ දේශගුණික මූල්‍යකරණ බැඳීම් සහ වෙනත් යාන්ත්‍රණ අවශ්‍ය බව ශ්‍රී ලංකාව විශ්වාස කරයි.
සම්භාවනීය අමුත්තනි, හිතවත් මිතුරනි, වැසි ජලය සහ සූර්ය බලශක්තිය රැස්කොට උපයෝගී කර ගැනීම සඳහා වැඩි වැඩියෙන්, හැකි නම් සියලුම තරුණ තරුණියන් එක් කොට ගැනීමට කටයුතු කරන ලෙස මම ඔබෙන් ඉල්ලා සිටිමි. ශ්‍රී ලංකාවට ආශීර්වාදයක් ලෙස මේ දෙකම බහුලව පවතී.
ශ්‍රී ලංකාවේ ලෝක ප්‍රකට විද්‍යාඥ මහාචාර්ය සේනානායක පෙන්වා දෙන පරිදි, අනවශ්‍ය හා නාස්තිකාරී විමෝචන අප විසින් කපා හැරිය යුතුය. බෞද්ධයන් වශයෙන් අපට සෑහීමකට පත්වීමට උගන්වනු ලැබේ. ඒ අප වෙනුවෙන්ම සහ සාමූහිකව සියලු ජීවීන් සඳහාය.
ආරම්භක කථිකයා ද සඳහන් කළ පරිදි, බොහෝ කලකට පෙර නොව, මීට වසරකට පමණ පෙර, කොළඹට අගුලු දැමීමට සිදුවූ බව මම සිහිපත් කරනු කැමැත්තෙමි. දින 2 ත් 3 ත් අතර කාලයක් තුළ දී, සම්භාවනීය අමුත්තනි, අපගේ සියලු ගංගා සහ ජල මාර්ගවල දූෂණය ශුන්‍ය වූ අතර, එපමණට අපේ නගර පරිසර දූෂණය හා පාරිසරික හානිවලට සම්බන්ධ වී ඇති බැවින්, දේශගුණික විපර්යාස සඳහා පියවර ගැනීමට හේතු වේ.
තවද, ශ්‍රී ලංකාවේ සියලු ජීවීන් පිළිබඳව අප සඳහන් කරන විට, විශේෂයෙන් අපගේ මුතුන් මිත්තන් විසින් අප වෙත දායාද කළ අපගේ ශාක හා සත්ත්ව විශේෂයන්ගේ වර්ධනය සඳහා අප දායක විය යුතුය.බුදුන්ගේ ඉගැන්වීම්වල අන්තර්ගත පණිවුඩය වන්නේ මෙයයි.
අවසාන වශයෙන්, SLYCAN Trust සහ විවිධ සහභාගිවන්නන් සහ රජයේ නියෝජිතායතනවලට මම අද දින පැවැත්වෙන සංවාදය මහත් සේ සාර්ථක වන්නට ප්‍රාර්ථනා කරමි.
